Ból szyi
Ból szyi definiowany jest jako ból i/lub sztywność odczuwany na powierzchni grzbietowej ciała pomiędzy potylicą a wyniosłością siódmego kręgu szyjnego. Dolegliwościom tym może towarzyszyć ból w okolicy potylicznej, górnej części odcinka piersiowego kręgosłupa oraz szczęki. Dodatkowo bólowi szyi może towarzyszyć ból promieniujący do okolicy międzyłopatkowej lub kończyn górnych.
Występowanie bólu szyi
Ból i upośledzenie funkcji szyi są dosyć powszechne. Szacuje się, że od 22% do 70% populacji doświadczy bólu szyi na jakimś etapie życia. Częstość występowania bólu szyi wzrasta wraz z wiekiem. Chociaż naturalna historia rozwoju i przebiegu bólu szyi jest korzystna, częstotliwość przechodzenia dolegliwości ostrych w przewlekłe oraz tendencja do nawrotów są duże.
Ból szyi jest drugą, oprócz bólu lędźwiowo-krzyżowego, mięśniowo-szkieletową dysfunkcją, która w istotny sposób powoduje obciążenie ekonomiczne i zdrowotne, będąc jednocześnie częstym źródłem niepełnosprawności. Przyczyn wpływających na rozwijanie się bólu szyi jest wiele i zalicza się do nich między innymi chorobę zwyrodnieniową, urazy, guzy, infekcje, dysfunkcje mięśniowo-powięziowe oraz choroby reumatyczne. Znaczny odsetek bólów szyi nie jest jednak przypisywany do specyficznej choroby lub zaburzenia, a raczej klasyfikowana jako bóle szyi o podłożu mechanicznym, a więc mięśniowo-powięziowo-szkieletowym
Jakie objawy towarzyszą bólowi szyi?
Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy wyróżnia się cztery grypy kliniczne związane z dolegliwościami bólowymi szyi, które związane są z różnymi objawami oraz prezentującymi różne zaburzenia funkcjonalne.
Ból szyi z deficytem ruchomości
Charakterystyka objawów
- jednostronny ból w szyi
- ograniczenie ruchomości szyi
- początek jest zazwyczaj związany z niezabezpieczonym lub niefortunnym ruchem lub pozycją
- może występować współistniejący ból kończyny górnej
Ból szyi z bólem głowy
przerywany, jednostronny ból szyi ze współistniejącym bólem głowy
dolegliwości są wywoływane lub nasilane przez ruchy szyi lub długo utrzymującą się pozycję
Ból szyi z zaburzoną koordynacją ruchową
ból szyi ze współtowarzyszącym bólem kończyn górnych
objawy często są połączone ze wcześniejszym urazem (smagnięcie biczem)
Ból szyi z bólem promieniującym
ból szyi z towarzyszącym bólem promieniującym, w postaci rwącego i wąskiego pasma, do kończyny górnej
mrowienia, drętwienia i osłabienie w obrębie kończyny górnej
Postępowanie terapeutyczne w przypadku bólu szyi
Istnieje duża różnorodność interwencji fizjoterapeutycznych, które z powodzeniem mogą być stosowane u pacjentów z dysfunkcjami odcinka szyjnego kręgosłupa. Większość z nich posiada bardzo dobrze udokumentowaną skuteczność w pracach naukowych o wysokiej jakości, co dodatkowo wspiera zasadność ich stosowania. Niezależnie jednak od tego jak dobrze jest udokumentowana skuteczność różnych interwencji terapeutycznych, źle dobrana procedura lecznicza do problemu funkcjonalnego pacjenta może okazać się nieskuteczna lub pogorszyć jego stan zdrowia.
Aktualne wytyczne dotyczące klinicznej praktyki leczenie bólu szyi zalecają dóbr technik terapeutycznych w zależności od ropoznanej dysfunkcji zgodnej z ICF.
Stosowanie manipulacji oraz mobilizacji segmentów szyjnych ma dobrze udokumentowaną skuteczność i na pewno są warte rozważenia podczas terapii bólów szyi oraz głowy. Należy jednak mieć świadomość, że potencjalne korzyści ze stosowania tych dwóch procedur będą zdecydowanie większe jeżeli połączy się je z odpowiednimi ćwiczeniami terapeutycznymi. A terapii dysfunkcji szyjnych zalecane są również manipulacje oraz mobilizacje segmentów piersiowych, zwłaszcza tych górnych, które tworzą przejście szyjno-piersiowe. Uważa się, ze ograniczenie swobody ruchu w tym obszarze może być jednym z czynników sprzyjającym rozwijaniu się zaburzeń mięśniowo-szkieletowych szyi. Największe korzyści z manipulacji oraz mobilizacji segmentów piersiowych mogą czerpać pacjenci z dolegliwościami szyi oraz bólem promieniującym.
Techniki rozluźniania tkanek miękkich, jak np. stretching, również mogą być stosowane u pacjentów z bólem szyi. Zgodnie z wynikami badań korzyści z rozluźniania tkanek miękkich są porównywalne do efektów mobilizacji lub manipulacji. Najistotniejsze jest dobranie wycelowanej interwencji na podstawie wcześniejszej oceny funkcjonalnej. Zaleca się rozważenie następujących mięśni: przedniego, środkowego oraz tylnego pochyłego, górnej części mięśnia czworobocznego grzbietu, dźwigacza łopatki, piersiowego mniejszego oraz większego.
Zadaniem treningu siły, wytrzymałości oraz koordynacji mięśniowej jest poprawa funkcji głębokich mięśni szyi. Korzyści wdrożenia specyficznego treningu terapeutycznego są znacznie większe niż samodzielne manipulacje, mobilizacje czy też techniki rozluźniające tkanki miękkie. Tego rodzaju interwencja zalecana jest dla wszystkich rodzajów dysfunkcji szyi.
Techniki mobilizacji nerwów (neuromobilizacje) zalecane są w przypadku pacjentów doświadczających bólu szyi z bólem promieniującym. Wykazano, że ich skuteczność w redukowaniu bólu jest porównywalna z interwencjami o charakterze manipulacji oraz mobilizacji.
Bardzo ważnym elementem terapii jest edukacja pacjenta dotycząca jego problemu zdrowotnego. Edukacja powinna być przede wszystkim ukierunkowana na jego aktywny udział w procesie terapeutycznym. Można to osiągnąć przez rozbudowywanie programu autoterapii oraz zachęcanie pacjenta to podejmowania różnych aktywności ruchowych, adekwatnych do poprawiającego się stany funkcjonalnego.
Piśmiennictwo
- Ferrari R, Russell AS. Neck pain. Best Prac Res ClinRheumatol. 2003; 17(1): 57-70Hoy DG, Protani M, De R, Buchbinder R. The epidemiology of neck pain. Best Pract Res ClinRheumatol. 2010; 24(6):783-92
- Borghouts JA, Koes BW, Bouter LM. The clinical course and prognostic factors of non-specific neck pain: a systematic review. Pain. 1998; 77: 1-13
- Flynn TW, Cleland JA, Whitman JM. User’s Guide to the Musculoskeletal Examination: Fundamentals for the Evidence Based Clinician. Evidence in Motion. 2008.
- Childs JD, Cleland JA, Elliott JM, Teyhen DS, Wainner RS, Whitman JM, Sopky BJ, Godges JJ, Flynn TW; American Physical Therapy Association. Neck pain: Clinical practice guidelines linked to the International Classification of Functioning, Disability, and Health from the Orthopedic Section of the American Physical Therapy Association. J Orthop Sports PhysTher. 2008; 38(9): A1-A34.
- Blanpied PR, Gross AR, Elliott JM, Devaney LL, Clewley D, Walton DM, Sparks C, Robertson EK. Neck Pain: Revision 2017. J Orthop Sports Phys Ther. 2017; 47(7): A1-A83.
Zobacz także
Fizjo Orthopedica Marcin Grześkowiak
os. Bolesława Śmiałego 36 | 60-682 Poznań
NIP: 972 111 53 99
Godziny otwarcia:
poniedziałek – piątek 10:00 – 20:00
Copyright © 2023 Fizjo Orthopedica | designed by LIME FOX Marzena Zagrodna
